Vanavond worden in Utrecht de Gouden Kalveren uitgereikt, de belangrijkste filmprijzen van Nederland. Een feestelijke avond waarop makers, acteurs en producenten worden bekroond voor hun werk. Maar dit jaar hangt er ook een scherp randje aan de uitreiking.
Regisseur Johan Nijenhuis, bekend om zijn populaire publieksfilms, gooide namelijk een steen in de vijver. Volgens hem vormen de Gouden Kalveren soms een “perverse prikkel”, omdat juryleden die zelf afhankelijk zijn van subsidies via hun keuzes het subsidiestelsel in stand houden. Zij zouden, zegt Nijenhuis, geneigd zijn om juist díe films te bekronen die passen binnen dat gesubsidieerde kader, films die artistiek interessant zijn, maar vaak nauwelijks publiek trekken.
Daarnaast stelde hij dat er jaarlijks miljoenen aan cultuurgeld gaan naar producties waar “nauwelijks iemand naartoe gaat”, en dat die films wél de kans krijgen op een Gouden Kalf, terwijl populaire films vaak buiten de boot vallen.
Een ongemakkelijk punt
Of je het met hem eens bent of niet, Nijenhuis raakt hier wel een gevoelig en reëel spanningsveld. Want inderdaad: de meeste juryleden, makers en producenten bewegen zich in een systeem dat voor een groot deel afhankelijk is van overheidssubsidies. Dat maakt de sector kwetsbaar, maar ook vatbaar voor tunnelvisie.
De vraag die hij impliciet stelt, is dus: beoordelen we films op basis van artistieke waarde, of op basis van een gedeeld systeem van belangen en legitimatie?
Waar het Gouden Kalf voor zou moeten staan
In mijn ogen zou het Gouden Kalf juist boven dat spanningsveld moeten staan. De prijs zou geen bevestiging van een systeem moeten zijn, maar een aanjager van ontwikkeling en kwaliteit binnen de filmsector.
Het maakt mij niet uit of een film veel of weinig publiek trekt, zolang het vakmanschap, de zorg, en de artistieke visie er vanaf spatten.
Film is tenslotte een breed medium: het kan vermaken, ontroeren, uitdagen of confronteren. Die veelkleurigheid hoort zichtbaar te zijn in de prijzen die we uitreiken.
Over legitimatie en lef
Wat ik hoop, is dat de Gouden Kalveren makers blijven stimuleren om met lef te werken. Om verhalen te vertellen die ertoe doen, op welke schaal dan ook. Dat de jury’s niet kiezen vanuit veiligheid of loyaliteit aan het systeem, maar vanuit nieuwsgierigheid, verwondering en respect voor vakmanschap.
Want dát is volgens mij waar het Gouden Kalf echt over zou moeten gaan: het belonen van kwaliteit en vernieuwing, ongeacht of dat kunst of kassa is, en zonder de verleiding om via prijzen een systeem te bevestigen.
En jij?
Wat vind jij? Moet de belangrijkste filmprijs van Nederland vooral de artistieke ontwikkeling stimuleren, of heeft Johan Nijenhuis een punt dat we te vaak in onze eigen bubbel blijven hangen?
Laat het me weten op sociale media, deel het bericht met commentaar of stuur me een e-mail.
3 oktober 2025
© Copyright Dolf Bekx